In de praktijk krijgen werknemers nogal eens maar één type veiligheidsschoen ‘opgelegd’. In het beste geval in een hoge en een lage uitvoering, in een S1, S1P, S2 of S3 veiligheidsklasse.

Goed en passend

Dat is een gemiste kans, veel werkgevers onderschatten het belang van goed en passend veiligheidsschoeisel. Gaat u zelf maar eens een dagje lopen op veel te grote of brede schoenen … Om de juiste keuze te kunnen maken op het gebied van functionaliteit, veiligheid, comfort en design, zijn antwoorden op onder meer de volgende vragen van elementair belang:

• Welke veiligheidseisen gelden er (RI&E)?
• Werkt de drager vooral binnen of buiten?
• Gaat het om statische of dynamische werkzaamheden?
• Wat is de gemiddelde omgevingstemperatuur?
• Is de drager een man of een vrouw?
• Op welke ondergrond werkt de drager?
• Welk materiaal voor schacht en loopzool is het meest geschikt voor het werk?

RI&E

In de praktijk is het niet altijd haalbaar om iedere werknemer zijn eigen veiligheidsschoen te laten kiezen. Het aanbod aan veiligheidsschoenen is enorm divers. Niet iedereen heeft de kennis in huis om te beoordelen of de gekozen veiligheidsschoen voldoet aan de geldende veiligheidseisen en –normeringen. En of die schoen daarnaast de gewenste functionaliteit heeft. Dit alles in het perspectief van de risico’s zoals het bedrijf die heeft opgenomen in de risico-inventarisatie en -evaluatie.
Er zijn meer redenen om voldoende aandacht te besteden aan veiligheidsschoenen. Naast veiligheid en welzijn hebben zaken als ergonomie en maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) aan belang gewonnen in het beleid van ondernemingen. En veiligheidsschoenen kunnen daar hun bijdrage aan leveren.

Fysische problemen

Een toenemend aantal bedrijven laat alle medewerkers op individuele basis veiligheidsschoenen aanmeten of stellen pasreeksen ter beschikking. De voet ligt nu eenmaal letterlijk aan de basis van het bewegingsapparaat. Daarom is het geen overbodige luxe om medewerkers te voorzien van een goed passende schoen, eventueel mét aanpassing. Dit kan zomaar de nodige fysische problemen oplossen, die verder reiken dan de typische voetklachten. Denk aan lage rugklachten, maar ook aan klachten in schouders, nek, heupen en knieën. Dit soort klachten resulteert vaak in arbeidsverzuim, met alle daaraan verbonden kosten.

Problemen bij voetbescherming

Gemiddeld heeft circa 15 procent van de werknemers problemen met veiligheidsschoenen. Het gaat dan vooral om drie soorten problemen.

1. Pasvormproblemen (schoengerelateerd)
Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft van alle gebruikers de verkeerde schoenmaat draagt (gelet op zowel lengte- als breedtemaat). De oplossing is even eenvoudig als doeltreffend: laat de voeten correct opmeten. Dan zijn de juiste maat en pasvorm bekend.

2. Fysische problemen (lichaamsgerelateerd)
Werknemers kunnen last hebben van overmatige transpiratie, overdadige eeltgroei en huidaandoeningen. Dit zijn meestal persoonlijke problemen, waarvan de oorzaak vaak niet gerelateerd is aan de schoenen maar aan zaken als gewrichtsslijtage door ouderdom, spierverslapping, persoonlijke conditie en overgewicht. Door een goede afstemming tussen werkgever, werknemer, bedrijfsarts/specialist en fabrikant en/of leverancier zijn dergelijke problemen goed te ondervangen.

3. Psychologische bezwaren
Helaas hebben mensen nog vaak allerlei vooroordelen ten aanzien van het dragen van veiligheidsschoenen. Dit probleem wordt steeds meer ondervangen door het verhoogde comfort van werkschoenen, het geringe gewicht (verwerken van kunststof- en textielmaterialen) en last but not least de ‘look’ van de schoenen, die de laatste jaren steeds meer trendy is geworden.

Onveilige situaties

Behalve dat het dragen van verkeerde veiligheidsschoenen persoonlijke problemen kan opleveren voor de drager, kan het ook leiden tot onveilige situaties. Enkele voorbeelden hiervan zijn werken in explosiegevaarlijke ruimten of het niet dragen van ESD (electric static discharge) veiligheidsschoenen wanneer dit vereist is. Ook dragen mensen vaak de verkeerde soort schoenen bij las- en gietwerkzaamheden. Het gaat dan om schoenen die niet zijn voorzien van een snelsluiting, van belang wanneer een lasspetter of vloeibaar metaal op de schoen terechtkomt. Een veelvuldig voorkomend ongeval is de penetratie van een spijker in een veiligheidsschoen, ondanks dat die is voorzien van een ‘penetratiebestendige’ tussenzool (S1P/S3).

In alle gevallen is het van belang om bij de keuze voor de juiste schoen zorgvuldig te kijken naar de meest doeltreffende bescherming voor het desbetreffende toepassingsgebied.